27. BAS - atrakcja podczas spaceru

27. Bateria Artylerii Stałej (BAS) jest dobrym przykładem uzupełnienia systemu baterii kalibru 130 mm o wielofunkcyjne działa 100 mm. Miała to być bateria "przeciwkutrowa" lub "sztyletowa", której głównymi zadaniami było obrona bezpośrednia portu na Helu i w Gdyni, ostrzeliwanie mniejszych jednostek np desantowych od strony Zatoki Gdańskiej oraz obrona przeciwlotnicza. Decyzja o budowie tej baterii zapadła 1955 roku, mimo kilku zastrzeżeń dotyczących jej umiejscowienia w pobliżu 13. BAS oraz punktu obserwacyjnego Marynarki Wojennej. Budowano ją w latach 1955-57 według projektu radzieckiego.

Wykonano 4 stanowiska ogniowe na radzieckie armaty B-34-U kalibru 100 mm położone wzdłuż wybrzeża, połączone poterną (tunelem). Stanowiska nie zapewniały ochrony przed trafieniami bezpośrednimi, chroniły one jedynie przed ostrzałem małokalibrowym i odłamkami. Zasięg baterii wynosił 22 km, co pozwalało także ostrzeliwać podejścia do portów w Gdańsku i Gdyni.

Około 100 metrów za linią stanowisk ogniowych, w pobliżu schronu załogi 13. BAS, na charakterystycznej wieży umieszczono Główny Punkt Kierowania Ogniem. W jego skład wchodziła wieża z dalocelownikiem i dalmierzem (instrukcje użytkowania namalowane na ścianach zachowały się do dzisiaj), stanowisko dowodzenia oraz schron na agregat - oba z przedwojennej baterii cyplowej. Dodatkowo wybudowano schron z centralą artyleryjską, 2 schrony garaże dla agregatu oraz reflektora. Dwa ostatnie, ze względów bezpieczeństwa, oddalone o 100 metrów na północ od 1. stanowiska ogniowego. Załoga baterii wykorzystywała pobliski schron 13.BAS.

Niestety 27. BAS został ukończony w trakcie powolnej rezygnacji z koncepcji tego typu obrony wybrzeża. W 1963 roku włączono do jednostki 13. BAS i ograniczono załogę do 98 żołnierzy (normalny etat samej 27. BAS wynosił 106 osób). W 1965 roku jednostkę wcielono do 9 Flotylli Obrony Wybrzeża. Od lat 70-tych następuje powolna likwidacja. Tragicznym momentem są lata 90-te XX wieku, kiedy to pocięte zostają 3 armaty. Większość z ich elementów trafia na złom. Mimo tego obiekty 27. BAS przetrwały w dość dobrym stanie do naszych czasów. Zachowała się jedyna w Polsce armata B-34-U umieszczona na swoim stanowisku. Zachowało się także sporo pamiątek po czasach świetności, w tym wiele oryginalnych napisów.

Wieża Kierowania Ogniem

Stanowisko dalmierza

Instrukcja obsługi dalmierza

Oryginalny schemat

Schron na agregat - przedwojenny

Stanowisko ogniowe nr. 1 - jedyne z zachowaną armatą B-34-U

Stanowisko nr. 2 z resztkami armaty

Szafki na butle na sprężone powietrze - używane do przedmuchiwania lufy i mechanizmu ładowania